ST17:Uniform və Üstlü paylanma
Uniform paylanma: elə bir ehtimal paylanmasıdır ki, burada təsadüfi dəyişənlərin baş vermə ehtimalları bir-birinə bərabərdir. Bu paylanamaya düzbucaqlı paylanma da deyilir. Aşağıdakı düsturla hesablanır: Riyazi gözləmə (Ortalama): Standart kənarlaşma: Misal: deyək ki, uniform paylanma 2 ≤ X ≤ 6 intervalındadır. Bu intervalda dəyişənlərin baş vermə ehtimalları nədri? Gördüyümüz kimi, 2 ≤ X ≤ 6 intervalında […]
ST15: Normal paylanma
Daha əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, kəsilməz təsadüfi kəmiyyət sonsuz sayda qiymətlər ala bilər. Buna nümunə olaraq havanın temperaturunu göstərmişdik. Belə ki, havanın temperaturu müəyyən intervalda kəsilməz qiymət ala bilər. Normal paylanma ele bir paylanmadır ki, burada; Paylanma zəng formalıdır (Bell Shaped), Verilənlər simmetrik paylanmışdır, Ortalama, Median və Mod bir-birinə bərabərdir. Verilənlərin yerləşməsi ortalama (μ), […]
ST14: Puasson paylanması və Riyazi gözləmə
Puasson paylanması Fransız riyaziyyatçısı Simeon D.Poisson tərəfindən ortaya qoyulmuşdur. Müəyyən bir dövr üzrə ehtimal verildiyi halda, növbəti dövr üzrə ehtimalın tapılması məqsədilə istifadə edilir. Misal, bir ərazi üzrə bu ay ərzində nəçə dəfə maşın qəzası olduğu bilinir. Növbəti ay bu ərazi üzrə iki qəzanın baş verməsi ehtimalı Puasson paylanma ilə tapılır. Aşağıdakı düsturla hesablanır: Riyazi […]
ST13: Bernulli qanunu və Binomial paylanma
Bernulli qanunu: Aparılan asılı olmayan hər sınağın nəticəsi “uğurlu” və ya “uğursuz” ola bilər, yəni gözlənilən təsadüfi A hadisəsi baş verə, yaxud baş verməyə bilər. Asılı olmayan sınağın iki nəticəsindən birinin baş verməsi halına Y.Bernulli baxmışdır və onu Bernulli sxemi adlandırırlar. A hadisəsinin baş verməsi ehtimalı p, baş verməməsi ehtimalı isə 1-p –dir. Riyazi gözləmə […]
