Daha əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, kəsilməz təsadüfi kəmiyyət sonsuz sayda qiymətlər ala bilər. Buna nümunə olaraq havanın temperaturunu göstərmişdik. Belə ki, havanın temperaturu müəyyən intervalda kəsilməz qiymət ala bilər.
Normal paylanma ele bir paylanmadır ki, burada;
- Paylanma zəng formalıdır (Bell Shaped),
- Verilənlər simmetrik paylanmışdır,
- Ortalama, Median və Mod bir-birinə bərabərdir.
Verilənlərin yerləşməsi ortalama (μ), yayınması isə standart kənarlaşma (σ) ilə müəyyən edilir. Təsadüfi dəyişən “–” sonsuzluqdan “+” sonsuzluq arasında istənilən qiymət ala bilir.
Normal paylanma aşağıdakı düsturla hesablanır:
Standart Normal Paylanma: hər hansı bir normal paylanmanı, standart normal paylanmaya (Z paylanma) çevirmək mümkündür. Bunun üçün X dəyişəni üzrə Z dəyərini tapmaq lazımdır və X-ı Z ilə evəz etməliyik. Standart normal paylanmanın (Z) ortalaması 0-a, standart kənarlaşması isə 1-ə bərabərdir. Normal paylanmanın standartlaşdırılması üçün X dəyişəni ilə ortalamanın fərqini standart kənarlaşmaya bölmək lazımdır:
Şəkildən də gördüyümüz kimi, Z paylanmanın ortalaması 0-a, standart kənarlaşması isə 1-ə bərabərdir. Ortalamadan yuxarıda (sağ) olan Z qiymətləri müsbət, aşağıda (sol) olanlar isə mənfidir.
Misal: ortalaması 100 manata, standart kənarlaşması isə 50 manata bərabər olan normal paylanmada, X=200 manat üçün Z dəyəri nədir?
Bu o deməkdir ki, X=200 manat ortalamadan (100 manat) 2 standart kənarlaşma sağdadır. Gəlin X və Z dəyərlərini paylanma üzərindən müqayisə edək:
Gördüyümüz kimi, X və Z üzrə paylanma eynidir, sadəcə ölçü sistemləri fərqlidir. Yəni, biz paylanmada ölçüləri məsələdə verilmiş ortalama (100 man) və dəyişənlə (200) də verə bilərik, yaxud da bu göstəricilərin sandartlaşdırılmış Z dəyərlərini verə bilərik (ortalama = 0, dəyişən = 2).
____________________________________________________________________________________________________________________________
Buradaykən, Sizdən kiçik bir xahişimiz var. Bildiyiniz kimi, biz – “INNAB” komandası olaraq ana dilində peşəkar inkişafı təmin etmək məqsədi ilə məzmun (kontent) yaratmaqla da məşğuluq. İşinə məsuliyyətlə və həvəslə yanaşan komandamız bu işi təmənnasız şəkildə yerinə yetirir. Komandamız məzmunlarımızın daha çox insanların izləməsini görüb daha da motivasiya olur. Bu işdə sizin də dəstəyinizə ehtiyacımız var. Bu postu paylaşmaqla, həmçinin hər baxıb bəyəndiyiniz videoları, məqalələri daha çox insana tövsiyyə etməklə, youtube kanalımıza, bloqumuza, facebook/linkedin/instagram səhifəmizə abunə olmaqla həm bizi motivə edə, həm də peşəkar inkişafınız üçün zəmin yarada bilərsiniz.
